/Slider/data1/images/0.jpg "مکه")
/Slider/data1/images/1.jpg "کربلا")
/Slider/data1/images/00.jpg "کربلا")
/Slider/data1/images/2.jpg "نجف")
/Slider/data1/images/3.jpg "کاظمین")
/Slider/data1/images/4.jpg "سامرا")
گزارشی از اقامه نماز اول وقت در بازار یزد
دارالعباده یزد با گام‌هایی شتابان در حال تشکیل یک جامعه اسلامی نمونه است. نماز از جایگاه ویژه‌ای در این استان برخوردار است به گونه‌ای که اگر مسئله نماز اول وقت در برخی استان‌ها هنوز نیازمند تبیین است، یزدی‌ها مدت‌هاست که از این مرحله عبور کرده‌اند و به جایی رسیده‌اند که اقامه نمازشان در سطح کشور خبرساز شده است.
احترام به جایگاه نماز به عنوان تجلی عالی‌ترین رابطه بین خلق و خدا و رساندن این مهم‌ترین فریضه عبادی، به جایگاه شایسته خود در جامعه از مهم‌ترین آرزوها و آرمان‌های مؤمنین است.
در حقیقت باید گفت شاخص اصلی در سنجش تعهد هر جامعه به ارزش‌های اسلامی، احترام و تقید افراد نسبت به فریضه نماز است. نماز در ایران اسلامی به خصوص بعد از پیروزی انقلاب تا حدود زیادی توانسته است به جایگاه شایسته خود نزدیک شود، اما در این مسیر میزان موفقیت استان‌های مختلف کشور متفاوت است. به عبارت دیگر اگرچه معدل تقید به نماز و احترام به جایگاه این فریضه الهی در کشور بالاست، اما همه استان‌ها سهم یکسانی در این معدل ندارند.
پیش قراول نهضت اقامه نماز
در این میان یکی از استان‌های کشور می‌رود تا پیشگام نهضت اقامه نماز در کشور باشد.
دارالعباده یزد با گام‌هایی شتابان در حال تشکیل یک جامعه اسلامی نمونه است. نماز از جایگاه ویژه‌ای در این استان برخوردار است به گونه‌ای که اگر مسئله نماز اول وقت در برخی استان‌ها هنوز نیازمند تبیین است، یزدی‌ها مدت‌هاست که از این مرحله عبور کرده‌اند و به جایی رسیده‌اند که اقامه نمازشان در سطح کشور خبرساز شده است.
اصناف و بازار یزد در اقدامی بدیع و شایسته با فرارسیدن وقت نماز به صورت یکپارچه دست از کسب و کار و تجارت برمی‌دارند و با نصب پارچه‌نوشته‌هایی حاوی احادیث اهل بیت(س) و این جمله که «مغازه به مدت 20 دقیقه تعطیل می‌باشد» بر سردر واحدهای تجاری‌شان، برای اقامه نماز جماعت راهی مسجد می‌شوند.
از ترس شرطه یا به عشق خدا؟
تعطیلی بازار برای اقامه نماز اول وقت ناخودآگاه ذهن را به بازار مکه و مدینه می‌برد. جایی که به زور شرطه و پلیس یا از سر عادت، بازاریان کسب و کار و خرید و فروش را تعطیل می‌کنند. دربار سعودی هم خوب بلد است از این عمل بهره‌برداری کند و در اثر تبلیغات سعودی‌ها ذهن بسیاری از مسلمین شرطی شده است. به همین دلیل شاید خیلی تعجبی نداشته باشد که خبر تعطیلی یکپارچه بازار مرکزی یزد برای اقامه نماز، اندکی غیرعادی جلوه کند، اما مشاهده میدانی و عینی ما حکایت از شکوه و وقار بازار مرکزی یزد به هنگام اقامه نماز دارد که در آن عشق به معبود موج می‌زند.
این بار هم پای یک بسیجی در میان است!
کاملاً بدیهی است که این هماهنگی و یکپارچگی با شکوه بدون وجود یک هدایتگر معنوی، یک مهندس فرهنگی و ایده‌پرداز خلاق و یک نفس حق و با اخلاص ممکن نیست. طبق معمول پای یک خط‌شکن بسیجی در میان است. آقای حسن‌پور، مسئول سازمان بسیج اصناف استان یزد کسی است که طراحی و اجرای این طرح را برعهده دارد.
در محل سازمان بسیج اصناف یزد با او هم‌کلام شدیم و پرسیدیم چطور فکر این اقدام به ذهنش خطور کرد و شنیدیم: «آیه 37 سوره نور که می‌فرماید: «مردان و زنانی که هیچ تجارت و خرید و فروشی آنها را از ذکر خدا غافل نمی‌کند» جرقه این طرح را در ذهن ما برانگیخت تا کاری کنیم که در یزد، خرید و فروش و تجارت مانع عبادت خداوند نباشد. این آیه در یزد به عنوان آیه اصناف و بازاریان مشهور است.»
پنج دقیقه مانده به اذان ظهر، زمان قرار دسته جمعی اصناف یزد است برای اقامه نماز. احادیث اهل بیت(س) که با رنگ زرد بر پارچه‌های آبی‌رنگ نقش بسته توجه هر عابری را به خود جلب می‌کند.
آقای حسن‌پور درخصوص نحوه تحقق این هماهنگی باشکوه به ما می‌گوید: «تقید و علاقه بالای مردم و کسبه یزد به مسئله نماز ما را به این نتیجه رساند که با هماهنگی و تبیین مناسب می‌توان یک اقدام فرهنگی تأثیرگذار را راه‌اندازی کرد. در ابتدای امر با علمای بانفوذ استان هماهنگی‌هایی را به عمل آوردیم و از رهنمودهایشان بهره‌مند شدیم. سپس طرح را برای رؤسای اصناف یزد تشریح کردیم. بعد از آن به سراغ کسبه بازار مرکزی یزد رفتیم و طرح را به صورت چهره به چهره برایشان توضیح دادیم که با استقبال گسترده آنها مواجه شدیم. آقای مختاری یکی از هنرمندان بسیجی استان هم زحمت کشیدند و بیش از 1000 متر احادیث اهل بیت(س) را پارچه‌نویسی کردند تا هنگام نماز، کسبه آنها را بر سردر مغازه‌شان نصب کنند که همراهی بی‌‌نظیر دوستان بازاری در نصب این پارچه‌نوشته‌ها شکوه خاصی را برای بازار یزد به ارمغان داشته است.»
شنیدن زوایای این طرح از زبان بازاریانی که خود در متن آن قرار دارند، لطف دیگری دارد. حضور آقایان نیک‌رفتار، اهروگی و کهدویی مسئولان صنوف آرایشگاه‌های مردانه، تعویض روغن و دستگاه‌های ارتباطی و تلفن‌همراه که هر سه از بازاریان خوشنام و معتمدان اصناف یزد هستند در دفتر آقای حسن‌پور فرصت مغتنمی است برای انجام یک بحث کارشناسی.
نماز اول وقت و اثر آن بر مشتری
از دست رفتن مشتری و دلخوری آنها ممکن است موجبات نگرانی کسبه از تبعات تعطیل کردن مغازه‌شان را فراهم آورد، اما آقای اهروگی نظری متفاوت دارد که در عین صمیمیت با شور و حرارت می‌گوید: «اتفاقاً بر عکس! من خودم به عینه لمس کردم که استقبال مردم بیشتر می‌شود. اولاً مردم وقتی می‌بینند که کاسب اهل نماز و عبادت است خیلی اعتمادشان بیشتر می‌شود خصوصاً در شغل ما (تعویض روغنی) که کیفیت کار خیلی قابل اندازه‌گیری نیست، ثانیاً مشتری وقتی می‌بیند که کاسب نمازش را اول وقت می‌خواند با خودش می‌گوید. چرا من نخوانم؟ به همین خاطر خیلی وقت‌ها مشتری دوشادوش کاسب به نماز جماعت می‌رود.» آقای اهروگی ضمن گفت‌وگو تأکید می‌کند که حتماً در گزارشمان بیاوریم که نمازهای امام(ره) در بیمارستان الهام‌بخش اصلی اصناف یزد در تقید به نماز است.
آقای نیک‌رفتار هم در این خصوص بر مسئله برکت و همچنین اصلاح فرهنگ مشتریان تأکید می‌کند: «اصل اول در کاسبی اعتقاد به برکت است. مشتری که خداوند برای کسی قرار داده امکان ندارد که سراغ دیگری برود. ضمن اینکه مگر در 20 دقیقه چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟ فرهنگ مردم هم باید تغییر کند. همه باید بدانند که در زمان نماز بازار تعطیل است. اصلاً مشتری و کاسب باید در کنار هم دست از کار و خرید بردارند و به مسجد بروند.»
واکنش جالب بازاریان جوان
آقای حسن‌پور در خلال سخنانش استقبال بازاریان جوان از نماز اول وقت را غیرمنتظره توصیف می‌کند. از آنجایی که اکثریت اعضای صنف نوپای دستگاه‌های ارتباطی و موبایل را جوانان تشکیل می‌دهند برای شرح این استقبال یقیناً کسی را بهتر از آقای کهدویی که رئیس این صنف است، پیدا نخواهیم کرد. آقای کهدویی می‌گوید: «بیشتر از 90 درصد اعضای صنف ما را جوانان تشکیل می‌دهند. از آنجایی که جوانان روح ملکوتی دارند و شور انقلابی در نهادشان موج می‌زند از این طرح استقبال بسیار زیادی کردند و ما شاید حتی از اصناف دیگر هم کارمان راحت‌تر بود.»
تحول مادی و معنوی بازار
علاوه بر آثار فردی برگزاری نماز اول وقت در بازار یزد، توجه به جنبه‌های عمومی آن نیز حائز اهمیت است. برای روشن شدن تأثیرات نماز اول وقت بر کلیت بازار یزد به سراغ یکی از بازاریان جوان یزد می‌رویم. وی در حالی که مشغول نصب پارچه‌نوشته مذکور بر سردر مغازه‌اش بود به ما می‌گوید «شور و نشاط و طراوت جالبی بر بازار حاکم است. مخصوصاً وقتی که از نماز برمی‌گردیم این مسئله بیشتر احساس می‌شود. علتش هم تأثیر نماز و راز و نیاز با خداوند است که همه مشکلات روزمره را از ذهن انسان بیرون می‌کند. به لحاظ مادی هم خدا برکت بیشتری به کاسبی ما عطا کرده و به این خاطر خدا را شاکریم.»
اما از تأثیرات پیوند بازار و نماز اول وقت بر جامعه نیز نباید غافل شد. حجت‌الاسلام مدرسی، امام جماعت مسجد فرط بازار یزد در این خصوص معتقد است: «بازار، سرچشمه ارتزاق مردم است. باید گفت که بازار، زیربنای اقتصاد، فرهنگ، اخلاق و سیاست ما را تشکیل می‌دهد و به هر میزان که بازار ما از ربا، کم‌فروشی، غش در معامله و سایر آسیب‌ها مبری باشد، جامعه نیز از گناهان و زشتی‌ها دور می‌شود. بنابراین به مسئله پیوند بازار و نماز جماعت اول وقت اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم.»
الگویی برای تمام ایران
آیا می‌شود روزی را تصور کرد که شاهد این پدیده باشکوه در سراسر کشور باشیم؟ تکلیف استان‌هایی که از عقبه فرهنگی عمیق استانی مثل یزد برخوردار نیستند چیست؟ آقای حسن‌پور قویاً معتقد است که می‌توان این طرح را در جای جای کشور به اجرا درآورد: «مسئله اصلی این است که ما جرئت به خرج دهیم و وارد صحنه شویم. همه چیز به اراده ما بستگی دارد. وقتی وارد میدان نمی‌شویم تصورات غلطی از باورهای مردم پیدا می‌کنیم. من به همه برادران زحمتکشم در بسیج اصناف توصیه می‌کنم با توکل بر خدا و اعتماد به نفس وارد عمل شوند و آن وقت می‌بینند که مردم چقدر برای انجام این اقدامات فرهنگی آمادگی دارند.»
حجت‌الاسلام مدرسی هم با تأکید بر بنیه مذهبی قدرتمند مردم در اثر ارشادات امام راحل(ره) و امام حاضر (حفظه‌الله) می‌گوید: «ملت رشیدی که 30 سال است لیاقت پیروی از ولایت فقیه را پیدا کرده، هیچ چیز نمی‌تواند سد راهش شود. یقیناً اگر این مسئله و اهمیت آن به درستی تبیین شود همه بازاریان کشور استقبال می‌کنند.»
چرا نماز اول وقت؟
هنگامی که وقت نماز فرا می‌رسد، فرشته‌ای بین مردم فریاد می‌زند: ای مردم بپا خیزید! و آتشی که افروخته‌اید با نمازتان خاموش کنید.
نماز اول وقت در نصوص دینی، مورد تأکید بسیار قرار گرفته و فضایل فراوانی برای آن نقل شده است که تأثیرات خوب روحی، روانی و اجتماعی در پی دارد.
عادت دادن شخص به نظم یکی از این تأثیرات است. همچنین نماز اول وقت باعث نشاط و آمادگی و حضور قلب بیشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقویت کمالات می‌گردد.
نماز اول وقت زمینه را جهت برگزاری جماعت‌های بزرگ و انس و الفت و اتحاد بیشتر مسلمانان مساعد می‌کند. وقتی جامعه اسلامی مقید به خواندن نماز در اول وقت باشند، در هر منطقه غالب مردم همزمان به نماز خواهند ایستاد. این مسئله آمادگی آنان را برای جماعت و ایجاد صفوف گسترده و پرجمعیت بیشتر می‌کند، در حالی که نماز در غیر اول وقت، در بین زمانه‌های مختلف پراکنده می‌شود و از اجتماع و شکوه عبادی و انس و الفت مؤمنان در مراکز دینی می‌کاهد، به علاوه اگر عمل به وظایف و تکالیف دینی، خصوصاً تکالیفی (همچون نماز و روزه و...) که مقید به زمان خاصی هستند، دلیل بر ترجیح و برتری عاملِ آن نداشت و مکلف می‌توانست در هر زمان و به میل خود آنها را به جای آورد، خداوند در قرآن از تعابیری نظیر سابقوا الی مغفره من ربکم...، والسابقون السابقون اولئک المقربون و... استفاده نمی‌کرد. پس سبقت گرفتن و قرار دادن درجه مقربون، برای سبقت‌گیرندگان در قرآن، در عوضِ انجام تکالیف و وظایف الهی در اول وقت آن و پیشی گرفتن از دیگران، گواهی دیگر بر ارزش و فضیلت نماز اول وقت است.
همچنین در روایات آمده است که نماز اول وقت و مواظبت بر طلوع و غروب خورشید، سبب راحتی هنگام مرگ ، بر طرف شدن غم و اندوه و نجات از دوزخ می‌شود و امیرالمؤمنین چنین پاداشی را برای او ضمانت فرموده است. کسی که مواظبت کند از نماز اول وقت، روز قیامت سندی در دست خواهد داشت که با آن داخل بهشت خواهد شد و در این خصوص نقل شده که حضرت موسی(ع) به خداوند عرض کردند: پاداش کسی که نمازش را اول وقت به جا آورد چیست؟ فرمود: خواسته‌هایش را برآورده و بهشتم را برای او مباح می‌گردانم.
بعضى از دانشمندان اسلامی براى اثبات فضیلت نماز اول وقت گفتهاند که در این وقت «امام زمان ارواحنا فداه» نماز مىخواند و کسانى که در این موقع نماز بخوانند، به برکت نماز امام(عج) مقبول درگاه خداوند خواهد شد، زیرا نماز آن حضرت نیز در اول وقت خوانده مىشود و به برکت همین وجه مشترک، نمازهاى دیگران نیز در درگاه خدا فضیلت پیدا مىکند و البته اختلاف افق‌ها تأثیرى در این موضوع ندارد و به عبارت دیگر، منظور انجام نمازها در یک زمان واحد نیست، بلکه منظور اتحاد در یک «عنوان واحد» یعنى «اداى نماز در اول وقت» است، منتها هر کسى بر حسب افق خودش.
فضایل و فواید نماز اول وقت
فضایل و فواید نماز اول وقت و ثمرات آن در دنیا و آخرت، بیش از آن است که قابل احصا و شمارش باشد، لیکن برای اهتمام بیشتر مؤمنین به این فضیلت بزرگ، به نمونه هایی از آن اشاره می‌شود.
نماز اول وقت، سبب ازدیاد رزق و روزی و مایه برکت خانه است.
نماز اول وقت، در پنج وقتِ شبانه روز، تمرینی است برای پاسخگویی سریع به ندای پرصلابت منجی عالم یوسف زهرا امام زمان(عج) در روز ظهور، وقتی تکیه بر کعبه زند و با صدای رسایی که همه عالم بشنوند فریاد برآورده «اَنَا بَقیه الله».
کسی که نمازش را اوّل وقت بخواند، از غافلین شمرده نخواهد شد.
با بزرگان زمان
از تیمسار شهید صیاد شیرازی نقل است: قبل از شروع یکی از عملیات‌ها که خودمان را برای طرح برنامه آن آماده می‌کردیم، خدمت حضرت امام(ره) رسیدیم و به ارائه گزارش پرداختیم. در این جلسه حضرت آیتالله خامنه‌ای، آقای هاشمی‌رفسنجانی، وزیر دفاع و فرمانده محترم کل سپاه حضور داشتند. گزارش‌ها خدمت حضرت امام(ره) داده شد. در اوج صحبت و گزارش، ایشان بلند شدند و به اتاق دیگر رفتند. پس از این حرکت، اولین کسی که صحبت کرد، آقای هاشمی‌رفسنجانی بود، ایشان گفت: آقا، کسالتی عارض شده؟ چون تنها چیزی که به ذهن می‌آمد، این بود. امام(ره) در پاسخ فرمودند: خیر! وقت نماز است. با یک قاطعیتی بیان کردند که احساس می‌کردیم، مثل اینکه ما تا حالا نماز نخوانده‌ایم. سجاده امام(ره) پهن بود، آن بزرگوار به مقدمات نماز پرداختند و ما هم رفتیم وضو گرفتیم و پشت سر ایشان در یکی دو صف ایستادیم و نماز را به جماعت برگزار کردیم. این صحنه تمام شد؛ ولی آثار رفتاری و اخلاقی امام(ره) و روحیه تعبد ایشان، به نظر من یک اثر جاودانی بر جای گذاشت.
